Co do zasady, w skład spadku wchodzą wszelkie prawa i obowiązki zmarłego, które przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną bądź też kilka osób. Może to nastąpić albo na podstawie dziedziczenia ustawowego albo też testamentowego. Ta ogólna reguła jest uzupełniona przez liczne wyjątki, które wyłączają pewne składniki majątkowe z pojęcia spadku.

Po pierwsze, do spadku należą tylko i wyłącznie prawa i obowiązku z zakresu prawa prywatnego, a nie prawa publicznego – czyli wszelkie daniny czy też składki nie mogą obciążać potencjalnych spadkobierców. Chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej np.: w przypadku podatków.

Po drugie, muszą być to prawa i obowiązki majątkowe. Ponieważ prawa niemajątkowe wygasają z chwilą śmierci spadkodawcy np.: dobra osobiste, stosunki rodzinno-prawne czy też prawa niemajątkowe takie jak autorskie prawa niemajątkowe. Nie należą one do spadku, ponieważ nie można określić udziałów a tym bardziej sumy pieniężnej – z tego też powodu niemożliwym jest nabycie takiego udziału w spadku.

Po trzecie, do spadku nie należą prawa i obowiązki ściśle związane z osobą spadkodawcy.  Do tej kategorii zaliczamy:

  • Prawa służące zaspokojeniu wyłącznie spadkodawcy np.: umowa użyczenia.
  • Prawa które są „skrojone” do spadkodawcy np.: umowa dożywocia i jego treść która zależy od potrzeb uprawnionego.
  • Obowiązki które są zależne tylko od cech dłużnika – np.: umowa o dzieło. Niecelowym byłoby pociągać do odpowiedzialności za długi spadkowe, osobę która nie jest w stanie np.: namalować określonego obrazu.
  • Stosunki prawne oparte na zaufaniu np.: pełnomocnictwo udzielone adwokatowi.

Po czwarte, do spadku nie będą należeć przedmioty oddane w ramach sukcesji syngularnej. Czyli w przypadku gdy zostały przeniesione na określoną osobę, konkretne prawa majątkowe. Tak sytuacja zachodzi np.: w przypadku zapisu windykacyjnego. Ponadto można także sumę ubezpieczenia oraz stosunek najmu przenieść na określoną osobę. Jednak gdy chodzi o najem tylko gdy zostały spełnione przesłanki kodeksowe, z art. 691 Kodeksu Cywilnego.

Są to cztery główne przesłanki kodeksowe, oprócz nich mamy także do czynienia z przesłankami pozakodeksowymi. Do takich przypadków zaliczamy, środki z indywidualnych rachunków bankowych. Ponieważ kwota z takiego rachunku nie wchodzi do spadku, jest ona przeznaczana na koszty pogrzebu posiadacza rachunku, następnie na zwrot nienależnie pobranych świadczeń a dopiero potem mogą przypaść osobie wskazanej przez spadkobiercę. W tym wypadku występują ograniczenia kwotowe oraz co do podmioty na który może zostać taka kwota przeznaczona. Pozostałe środki wędrują do spadku. Także do grupy pozakodeksowych środków które nie lądują do spadku, zaliczamy składki z OFE oraz odszkodowanie w ramach postępowania karnego.

Pozostałe składniki trafią do spadku, o ile nie zostały wymienione w powyższych przesłankach. Warto także pamiętać o dodatkowych wyjątkach, których jest wiele i są związane bardzo często z określonym stanem faktycznym np.:  ekspektatywa praw czy też prawa o charakterze kształtującym. Z tego też powodu, każdą sprawę z osobna powinien rozpatrzyć sąd bądź też notariusz.